Bacaktaki toplardamarların hastalığıdır. Genel anlamda ciddi bir hastalık değildir, ancak ihmal edilmesi bazı hastalarda uzun dönemde ayak bileklerinde kapanmayan yaraya veya damar içi pıhtıya neden olabilir. En önemli nedeni genetik yatkınlıktır.

Bacakta atar damarlar temiz kanı getiriler ve toplardamarlar kirli kanı kalbe taşırlar. Bacakta derin ve yüzeysel toplardamarlar vardır. Toplardamar kapakçıkları kanın ayağa doğru kaçmasını engellerler. Yüzeysel toplardamarlarda kapakcıklar bozulursa kirli kan aşağıya kaçar ve varisler oluşur.

İki farklı şekilde ortaya çıkar. Bazı hastalarda damar ultrasonu ile görüntülenen, derinin 1-2 cm altında olan ana yüzeysel toplardamar normaldir. Bu hastalarda yara çıkma veya pıhtı olma riski yoktur. İkinci gurup hastada ise ana yüzeysel toplar damar genetik faktörler nedeniyle genişler. Kalbe doğru gitmesi gereken kan, bileğe doğru kaçarak deri altında görünen kabarık damarların ortaya çıkmasına ve uzun dönemde de bileklerde deri hasarına neden olabilir.

Başka bir merkezde yapılan ultrason sonuçlarına göre karar vermek doğru değildir. Yanlış yorumlanması sonucu bazı hastalara maalesef yanlış veya gereksiz varis tedavileri uygulanmaktadır. Ultrason da kan kaçağı olmayan hastalarda kozmetik kaygı varsa varis tedavisi skleroterapi yani damar içi enjeksiyonlar ile yapılır.

Kan kaçağı olan hastalarda ise tibbi veya kozmetik nedenle varis tedavisi uygulanır. Bu hastalarda ilk aşamada skleroterapi uygulanmaz.

Varis tedavisi gereken hastalarda sıklıkla 3 yöntem kullanmaktayız:
1-Radyofrekans dalgası ile yüzeysel toplardamarın kapatılması;
2- Kateter zamk yöntemi ile yüzeysel toplardamarın kapatılması;
3-Ultrason yardımıyla özel bir kateter kullanılarak yüzeysel topların çıkarılması.

Her hastaya uyan tek bir varis tedavi yöntemi yoktur. İyi planlama ile tek seansta tüm varisleri ortadan kaldırmaya çalışmaktayız. Radyofrekans ve zamk yöntemlerinde sadece lokal anestezi , kateter ile damar çıkartılması işleminde ise hafif genel anestezi kullanmaktayız. Her 3 varis tedavisi yönteminde de kasıktan dize kadar olan alanda veya diz arkasında dışardan görünmeyen yüzeysel damarı kapattıktan sonra deri altında veya içinde görünen kozmetik damarları yok etmek için köpük skleroterapi veya mini kesilerle çıkarma yöntemini kullanmaktayız.

Radyofrekans yönteminde lokal anestezi ile sıklıkla diz altında toplardamara bir iğne yardımıyla girilirek ufak çaplı bir kateter yerleştirilir. Radyofrekans kateteri ultrason eşliğinde kasığa kadar ilerletilir. Tüm damar boyunca lokal anestezi uygulanır ve kateter geri çeklirken verilen radyofrekans enerjisi ile kasıktan dize kadar olan toplardamar kapatılır. Aynı seansta gerekirse köpük skleroterapisi veya mini kesilerle yüzeysel toplardamar yumakları çıkarılır. Hasta bir kaç saat sonra taburcu edilip günlük yaşantısına döner, 1-2 hafta çorap kullanılır.

Zamk yönteminde lokal anetezi ile sıklıkla diz altında toplardamara bir iğne yardımıyla girilirek ufak çaplı bir kateter yerleştirilir. Özel bir kateter ultrason eşliğinde kasığa kadar ilerletilir. Kateter geri çeklirken verilen medikal zamk ile kasıktan dize kadar olan yüzeysel toplardamar kapatılır. Aynı seansta gerekirse köpük skleroterapisi veya mini kesilerle toplardamar yumakları çıkarılır. Hasta bir kaç saat sonra taburcu edilip günlük yaşantısına döner, 1-2 hafta çorap kullanılır.

Toplardamar içine hava ile karıştırılarak köpük haline getirilen ilaç çok ufak iğnelerle enjekte edilir. Yeni bir varis tedavi yöntemi değildir ve 40 yıldır kullanılmaktadır. Her hastada çok iyi kozmetik sonuç vermeyebilir ve az oranda deride renk değişikliklerine neden olabilir. Genellikle 3-4 hafta aralıklarla birden fazla seans ve her seans sonrası 1 hafta çorap kullanılması gerekir. % 70 hastada tatminkar sonuç vermektedir.

Damar ultrasonu normal bulgular gösteren fakat estetik kaygı yaratan büyük toplardamar yumaklarına skleroterapi iyi sonuç vermeyebilir ve deride renk değişikliklerine neden olabilir. Bu durumlarda sedasyon (hafif anestezi) altında minik kesilerle bu yüzeysel toplardamarlar çıkarılır ve hasta 2 saat sonra taburcu olur. Bu varis tedavi yönteminin kozmetik sonuçları çok iyidir.

En sık yapılan hata damar ultrasonun yanlış yorumlanması ve yanlış varis tedavi yöntemi seçilmesidir. Diğer bir yanlış ise hastalara gereksiz yere tavsiye edilen kısıtlamalardır (örneğin devamlı çorap kullanmak, güneş, topuklu ayakkabı ve dar pantolandan kaçınmak gibi). Varis hastalığı hastanın yaptığı yanlışlıklardan ortaya çıkmamaktadır. Hastalığın oluşmasını engelleyecek hiçbir bilimsel tedavi yöntemi yoktur fakat gerekirse her varisin bir tedavisi vardır. Varis tedavi planı yapılırken hastanın uzun dönemde aldığı riskler, şikayetlerinin bu hastalığa bağlı olup olmadığı ve kozmetik konular ayrı ayrı dürüst olarak tartışılmalıdır.